نظام تک نرخی ارز
ساختار اقتصاد کشور به نحوی است که نظام تکنرخی ارز قابل اجرا نیست، این نظر یک اقتصاددان است، وی همچنین اظهار داشت: اگر کشوری در ثبات ارزی در اقتصاد موفق بوده، بدین معناست دیگر معضلاتش برطرف شده است.
در گفتگوی «ایبِنا» با محمد قلییوسفی، این اقتصاددان علاوهبراین ثبات پولی و ارزی در کشور را محصول کارکردهای اقتصاد موفق دانست و ادامه داد: درصورتی کشور ما دارای ثبات ارزی و پولی خواهد بود که سایر مشکلات کشور مثل نقدینگی و تورم و… مرتفع شده باشد.
چندی پیش یکی از مدیران صندوق بینالمللی پول طی یک اظهارنظر در مورد ایران گفته بود، ایران با نظام تکنرخی ارز، میتواند تورم را مهار کرده و به رشد اقتصادی باثبات دست یابد، قلییوسفی در این باره گفت: مشکل بیثباتی در بازار و تفاوت نرخ ارز، دولتی بودن اقتصاد ایران است و صندوق بینالمللی پول هنوز متوجه این موضوع متوجه نشده است.
وی همچنین افزود: علیالخصوص در کشورهای نفتخیز از آنجایی که منبع مهم درآمد دولت و اصلیترین منبع کسری ارز خارجی و یک فعالیت اقتصادی در داخل کشور، نفت محسوب میشود و چون دولت درآمدهای ارزی را مبنای تعیین بودجه خود میداند؛ بنابراین برای اینکه قادر به پوشش هزینه باشد لازم است براساس نرخ ارز مشخصی، نرخی را برای برنامههایش تعیین یا بودجهبندی کند.
این اقتصاددانادامه داد: اما از آنجایی که بازار تابع عرضه و تقاضاست، متفاوت است. به همین جهت در کشورهایی که وابستگی زیادی به درآمدهای نفتی دارند این اتفاق، امری طبیعیست. در این کشورها اگر مالکیت درآمدهای نفتی با دولت باشد و بودجه وابسته به درآمدهای نفتی باشد، امکان ایجاد نظام تکنرخی ارز وجود نخواهد داشت بجز شرایطی که اقتصاد آزاد باشد.
نقد توصیههای صندوق بینالمللی پول
او افزود صندوق بینالمللی پول توصیههای اشتباه خود را به همان رویه گذشته ادامه میدهد. این اقتصاددان بر عدم درک صندوق بینالمللی پول از مسائل داخلی کشورها تاکید کرد و گفت: ما خودمان بهتر از همه میدانیم که مشکلات اقتصاد چیست؟ او دخالتهای دولت و نبود آزادی در اقتصاد را مشکل اصلی کشورمان دانست.
قلییوسفی در ادامه گفت: دولت گسترده میماند تا زمانی که نفت در اختیارش باشد و به مداخله در اقتصاد ادامه خواهد داد و از این حیث ثبات ایجاد نمیشود. ایدهآل این است که نظام ارز تکنرخی به مهار تورم و رشد اقتصادی کمک کند، ولی این امر امکانپذیر نیست؛ زیرا سیستم تکنرخی دستوری و مهندسی شده نیست چرا که بازار است که سیستم تکنرخی را بوجود میآورد. در واقع نرخ توسط عرضه و تقاضای بازار تعیین میشود نه اینکه یک نرخی پشت درهای بسته، تعیین شود؛ نمونه آن دلار ۴۲۰۰ تومانی است که هنوز در اقتصاد وجود دارد.
شرایط حصول نظام تک نرخی ارز
وی ضمن اشاره به اینکه اول باید اقتصاد آزاد شود و بعد سیستم تکنرخی ارز بدست خواهد آمد، ادامه داد: بعد دیگر این است که نظام چند نرخی ارز، تنها مشکل کشور نیست. بلکه متاسفانه شاهد آن هستیم که سیاستهای پولی ابلاغی از بانک مرکزی به سایر بانکها اجرا نمیشود.
وی بر لزوم افزایش اختیار و قدرت رئیس بانک مرکزی تاکید کرد و افزود: چگونه انتطار داریم بانک مرکزی با این وضعیت قادر باشد نقدینگی را کنترل و تورم را مهار کند. چطور انتظار اجرای سیاستهای پولی و ارزی بهگونهای که در کشور نظام تکنرخی ارز حاکم باشد را داریم؟ ساختار تصمیمگیری در کشورمان بهنحوی است که این امکانپذیر نیست.