بالاترین سهم از رشد
همهگیری کووید-۱۹ طبق آمار رسمی، باعث مرگ تقریبا ۳ میلیون نفر در جهان شده است. سال قبل اقتصاد جهانی به علت وضع قرنطینه، رعایت فاصلهگذاری اجتماعی و سایر اقدامات که به منظور کنترل بیماری در سراسر دنیا صورت گرفت، دچار یکی از بزرگ ترین رکودهای تاریخ مدرن شد.
در چنین شرایطی بیشتر کشورهای توسعه یافته جهان و بهعلاوه اکثر اقتصادهای نوظهور به غیر چین، تجربه رشد اقتصادی منفی را داشتند. نه تنها در سالی که گذشت، چین توانست در محدوده مثبت رشد اقتصاد جای بگیرد همچنین پیشبینیها حاکی از این است که چین طی پنج سال آتی بالاترين سهم را در رشد اقتصادی جهان بدست خواهد آورد.
این بدین معناست که این کشور در دوران پساکرونا بالاترین سهم را در بهبود اقتصاد جهان خواهد داشت. بلومبرگ محاسباتی برمبنای پیشبینیهای صندوق بینالمللی پول انجام داده است که از امسال تا سال ۲۰۳۶، یعنی طی پنج سال آینده از سهم رشد تولید ناخالص داخلی جهان بیشتر از یک پنجم مرتبط با چین است.
در سال ۲۰۲۰ اقتصاد این کشور، شاهد رشد مثبت ۲/۳ درصدی بوده است و اقتصاد ایالاتمتحده به همین میزان کوچک شد. از سوی دیگر پیشبینی سهم بالاتر اقتصاد این کشور در رشد سالهای پیشرو، موجب پیشی گرفتن زودتر از موعد اقتصاد چین از اقتصاد ایالاتمتحده شده است. تخمینها نشان میدهد اقتصاد این کشور قادر است در سال ۲۰۲۸ با گذشتن از ایالاتمتحده، بهعنوان بزرگترین اقتصاد دنیا شناسایی شود.
دشوارترین دوران بعد از رکود بزرگ
اقتصاد جهان بعد از عبور از یک دوران نفسگیر و همچنین با شتاب یافتن پروسه واکسیناسیون در روند برگشت به شرایط عادی قرار گرفته است. همچنین برای دوره پنج ساله آتی، تخمین صندوق بینالمللی پول نیز حاکی از رشد کلی اقتصاد دنیا است. تخمینهای این صندوق نشانگر این است که در این دوره پنج ساله، تولید ناخالص جهانی با رشد ۲۸ هزار میلیارد دلاری به ۱۲۲ هزار میلیارد دلار خواهد رسید. البته به یاد داشته باشیم که در سالی که گذشت کل تولید اقتصاد جهان تقریبا به میزان ۲/۸ هزار میلیارد دلار منقبض شد. این میزان بیشترین انقباض اقتصاد جهان در دوران صلح بعد از دوران رکود بزرگ در دهههای سوم و چهارم قرن بیستم است.
دنبال کنندگان چین
مطابق تخمینها کشورهایی با اقتصاد قویتر به علت حجم بزرگتر اقتصادشان، ایفاکننده سهم بالاتری در جهان هستند. طبق تخمینهای صندوق بینالمللی پول، در دوران پساکرونا ایالاتمتحده و هند دو کشور بعدی پس از چین بالاترین اثرات را در رشد اقتصاد جهان خواهند داشت.
علاوهبراین در محدوده پنج ساله آتی آلمان و ژاپن نیز جزو پنج کشور موثر در رشد اقتصاد جهان هستند. در کل طبق پیشبینیهای این نهاد بینالمللی اقتصاد در سال پیشرو رشدی ۶ درصدی را تجربه خواهد کرد و سپس با افت سرعت به رشد ۳ درصدی در سال ۲۰۲۶ میلادی خواهد رسید. ولی این صندوق به کشورها هشدارهایی در مورد واگرایی رشد اقتصادی نیز داده است؛ مطابق تخمینهای این صندوق، به احتمال قوی اقتصادهای در حال توسعه در دوره پنج سال، ضررهای بزرگتری را متحمل خواهند شد و علاوهبراین شاهد بهبود اقتصادی با سرعت کمتری خواهند بود.
طی ماههای قبلی اکثر مقامات اقتصادی دنیا، هشدارهایی پیرامون نابرابری در واکسیناسیون و اثرات اقتصادی آن بر واگرایی رشد کشورهای توسعه یافته در مقایسه با کشورهای فقیرتر دادهاند. در شرایطی که هماکنون بعضی از کشورهای ثروتمند جهان بیشتر از ۲۰ تا ۳۰ درصد از مردم را واکسیناسیون کردهاند، در کشورهای فقیرتر این میزان از یک درصد تجاوز نمیکند.
صعود فاصله درآمدها
در گزارش چشمانداز اقتصاد جهان که توسط صندوق بینالمللی پول منتشر میشود، این نهاد یادآور شده است که بهدلیل همهگیری احتمالا اختلاف و شکاف درآمدی رشد خواهد کرد. پیشبینی شود که قریب به یک به ۹۵ میلیون نفر بیشتر از تخمینهای پیش از پاندمی، به پایینتر از خط فقر شدید سقوط کرده باشند. یکی از علل چنین واگرایی شاید رشد بهتر از انتظار اقتصاد کشورهایی مثل ایالاتمتحده است.
یک اقتصاددان ارشد در صندوق بینالمللی، گیتا گوبیناث، این مورد را متذکر شده است که بالارفتن نرخ بهره در ایالات متحده میتواند تهدیدی در بازارهای نوظهور و در حال توسعه برای مسیر بهبود اقتصاد به شمار آید.