همه‌گیری کرونا و برنده‌ی بزرگ
سال قبل، بحران کووید 19 منجر به ایجاد عمیق‌ترین رکود در اقتصاد جهانی از رکود بزرگ و نهایتاً تزریق نقدینگی بی‌سابقه به اقتصادها انجامید. تحت تاثیر این بحران، بخش عمده‌ای از نیروی کار مجبور به دورکاری شدند و شاهد نزول شدید قیمت نفت بودیم.
تغییر و تحول دیگری که شاید به اندازه این تحولات حائز اهمیت است توجه مدیران مالی، بانک‌ها و شرکت‌های مختلف به بازار ارزهای دیجیتال به خصوص بیت‌کوین می‌باشد.
بیت‌کوین، ۱۱ سال قبل به‌عنوان اولین پول دیجیتال غیر متمرکز در جهان پدید آمد. ارزی بزرگترین ویژگی آن این است که تحت کنترل هیچ نهاد، دولت یا شخصی نیست. قیمت بیت‌کوین در اوایل سال قبل در محدوده ۷۳۰۰ دلار قرار داشت و سرمایه‌گذاری خیلی پرسودی محسوب نمی‌شد. اما قیمت این ارز در اواخر سال به بالاتر از ۲۹ هزار دلار افزایش یافت. همچنین رکورد قیمت این ارز در دو ماه گذشته نیز بارها شکسته شده است.
علت رشد قیمت ارز دیجیتال
نکته بسیار جالب این است که طی چند ماه، بیت کوین سرمایه‌گذاران بزرگ و کوچک و شرکت‌هایی مانند پی‌پال و تسلا را به خود جذب کرده است. هم اکنون بسیاری از طرفداران بیت‌کوین، توجه سرمایه‌گذاران و نهادهای گوناگون به آن و رشد قیمت‌ها را علتی بر ارزشمند بودن تکنولوژی بلاک چین و ظرفیت بالای بیت‌کوین برای توسعه روش‌های پرداخت و تحول دنیای مالی برای همیشه محسوب می‌کنند.
علل گوناگونی برای رشد قیمت‌ها وجود داشته و یکی از این دلایل، توجه سرمایه‌گذاران به بیت‌کوین به منظور حفاظت از سرمایه‌ها مقابل نوسان‌های شدید در سایر بازارها به خصوص بازار ارز است. یک عامل بی‌ثباتی، تزریق هزاران میلیارد دلار نقدینگی به اقتصادها از سوی دولت‌ها و بانک‌های مرکزی است.
بر خلاف ارزهای متعارف میزان عرضه بیت‌کوین، محدودیت ندارد. یعنی مطابق کدهای برنامه‌ای که برای بیت کوین نوشته شده تنها ۲۱ میلیون عدد از این ارز دیجیتال قابل ماین است.
نکته قابل اهمیت بعدی این است که بیت‌کوین در طول یکسال گذشته به‌عنوان نوعی دارایی که از تحولات اقتصاد کلان تاثیر می‌گیرد مورد قبول واقع شده و معنای آن پیش‌بینی‌تر شدن بازار و افت بی‌ثباتی آن است.
در سال‌های پیش از همه‌گیری ویروس، نرخ‌های کم بهره و تسلط دلار بر معاملات جهانی، این اجازه را به دولت آمریکا و نهادهای زیر نظر آن می‌داد تا میزان بالای بدهی ایجاد کنند. اما نظر بسیاری از کارشناسان این بود که این راه را نمی‌شود برای همیشه ادامه داد.
تزریق نقدینگی به اقتصاد، واکنش دولت‌ها به شیوع کرونا
بعد از شیوع کووید 19، تزریق هزاران میلیارد دلار نقدینگی به اقتصادها واکنش دولت‌ها و بانک‌های مرکزی بود تا به واسطه‌ی آن تبعات همه‌گیری را خنثی کنند. ولی همراه با اجرای این برنامه‌های بی‌سابقه، قیمت بیت‌کوین و برخی دیگری از ارزهای دیجیتال افزایش یافته است.
رشد قیمت‌ها توجه بانک‌های بزرگ از جمله جی پی مورگان و مورگان استنلی را به این دارایی جلب کرده و آنها میلیاردها دلار برای خرید بیت‌کوین هزینه کرده‌اند. قصه‌ی بازار بیت‌کوین در طول یکسال پیشین یک داستان کلاسیک از نحوه‌ی ظهور یک فناوری، توسعه آن و جلب توجه سرمایه‌گذاران بزرگ است که عامل افزایش قیمت‌ها و سریع‌تر شدن استفاده از آن می‌شود.
بازار بیت‌کوین در ابتدای سال پیش خیلی مورد توجه سرمایه‌گذاران نبود البته حتی قبل از شیوع کووید، اقتصاددان‌ها به این مساله که آیا دلار می‌تواند تا ده سال آینده همچنان به‌عنوان ارز ذخیره جهانی و ارز مسلط در مبادلات تجاری ایفای نقش کند یا نه، فکر می‌کردند؟ چندی قبل پیشنهاد یوآن دیجیتال توسط چین یک تهدید بالقوه برای سلطه دلار به حساب می‌آمد.
یکی از اقتصاددانان ارشد در بانک پی‌ان‌سی آمریکا تاکید می‌کند: «مباحث زیادی پیرامون معرفی جایگزین‌هایی برای دلار به‌عنوان ارز ذخیره جهانی طرح شده است.» البته همچنان بیش از ۶۰ درصد ذخایر ارز خارجی جهان را دلار تشکیل می‌دهد.
افزایش بیشتر قیمت بیت کوین
کم شدن سرعت استخراج بیت‌کوین به تدریج باعث شد سرمایه‌گذاران به مساله‌ی افزایش قیمت‌ها در آینده توجه کنند. ولی همچنان نگرانی‌هایی درباره بی‌ثباتی بازار وجود داشت. با آغاز شیوع کووید19 و به اجرا درآمدن برنامه‌های بزرگ حمایتی، شاهد نوسان‌هایی در قیمت بیت‌کوین و شاخص‌های مالی بودیم.
بازارهای مالی در این دوره سقوطی شدید را تجربه کردند و قیمت بیت‌کوین نیز به شدت افت کرد. ولی اجرای برنامه‌های حمایتی منجر به رشد قابل ملاحظه شاخص‌های مالی و قیمت بیت‌کوین شد.
قیمت بیت‌کوین در اواخر ماه آوریل به نزدیکی ۹ هزار دلار رسید. در همین دوره بود که تماس با استارت‌آپ‌های بیت‌کوین از سوی سرمایه‌گذاران آغاز شد. یعنی سرمایه‌گذاران که از نوسان‌های شدید در ارزش دارایی‌های مختلف نگران بودند، نگاهشان به بیت‌کوین به‌عنوان یک محافظ دارایی‌های خود بود. این استدلال طرح شده بود که بیت‌کوین می‌تواند به‌عنوان یک جایگزین مدرن برای طلا عمل کند.
تا ماه اکتبر نرخ بیت‌کوین در محدوده ۱۰ هزار دلار نوسان کرد. ولی بر سرعت رشد قیمت‌ها اضافه شد، طوری که در انتهای سال قیمت‌ها به بالاتر از ۲۹ هزار دلار رسید. طرح‌های حمایتی پولی بانک مرکزی آمریکا کسری بودجه دولت را افزایش می‌دهد و این یک عامل مهم توجه سرمایه‌گذاران به بیت‌کوین بوده است.
در طول ماه‌های قبل بسیاری از شرکت های آمریکایی اقدام به سرمایه‌گذاری در بیت‌کوین کرده‌اند. یک دلیل این توجه، اعتقاد به پتانسیل این ارز برای محافظت از دارایی‌ها در مقابل تورم است. در انتهای سال قبل یک تحول مهم دیگر به وقوع پیوست و آن توجه شرکت‌های بزرگ به بیت‌کوین بود.
جو بازار به واسطه‌ی خرید میزان قابل ملاحظه‌ای بیت‌کوین از سوی این شرکت‌ها مثبت شد و تعداد بالاتری از سرمایه‌گذاران کوچک‌تر به سمت این بازار روانه شدند. توقع این است که این روند ادامه پیدا کند.
پیروزی بایدن در انتخابات ایالات متحده سرمایه‌گذاران را به این اطمینان رساند که بر برنامه‌های حمایتی افزوده خواهد شد و مجموعه این عوامل باعث شده بیت‌کوین از یک «دارایی دیجیتال» به یک «عرصه‌ی مهم سرمایه‌گذاری بین‌المللی» مبدل شود. در عمل بیت‌کوین بزرگترین برنده شیوع کووید بوده است.
