صادرات فناوری تایلند چگونه در حال رسیدن به درآمد نفتی ایران است؟
صادرات تایلند در زمینه‌ی تولیدات فناورانه پیشرفته در سال 1399 حدود 13 میلیارد دلار بوده ولی ضمن طی یک مسیر صعودی در سال 2018 به حدود 45 میلیارد دلار رسیده‌است. که این یعنی سه‌چهارم درآمد نفتی ایران. این بدین معناست که سرمایه‌گذاری بر روی بخش فناوری می‌تواند گامی باشد به جهت تحقق اقتصاد بدون نفت .
همیشه این تصور وجود داشته که ثروتمند بودن در گروی برخوردای از نفت، این طلای سیاه است چرا که کشور ما یک جغرافیای نفت‌خیز است. ولی دیده میشود که بسیاری از کشورهایی که نفت‌خیز نیستند، اقدام به ایجاد منابع درآمدی بسیار ارزشمندتری مانند صادرات فناوری کرده‌اند.
بسیاری از آنها حتی در گروه کشورهای پیشرفته قرار ندارند اما با سرمایه‌گذاری ویژه بر روی توانمندی‌هایشان، توانسته‌اند به صادرکنندگان برتر فناوری مبدل شوند.
تایلند، یکی از کشورهای موفق در صادرات فناوری است. کشوری در جنوب شرقی آسیا که حدوداً هفتاد میلیون جمعیت دارد و مساحتش تقریبا یک سوم مساحت ایران است. یعنی حدود پانصدهزار کیلومتر.
در سال ۱۹۹۹ ارزش صادرات این کشور در زمینه تولیدات فناورانه پیشرفته، در حدود ۱۳ میلیارد دلار بوده است. در سال ۲۰۰۸ ده سال بعد به حدود ۳۳.۵ میلیارد دلار رسیده و این روند افزایشی در سال ۲۰۱۸ به ۴۴.۷ میلیارد دلار رسیده است.
این مقدار یعنی سه چهارم درآمد نفتی ایران در همان سال. با توجه به پیش‌بینی رشد ۶.۸ درصدی برای صادرات این عرصه بدون تردید درآمد تایلند از صادرات عرصه فناوری در آینده نزدیک از درآمد ایران از محل صادرات نفت – که در حال افت است – پیشی خواهد گرفت.
تایلند تولید‌کننده‌ی کدام فناوری‌ها است؟
یکی از کشورهایی که در دو دهه اخیر در مسیر صنعتی شدن گام برداشته، تایلند است. برخی از عرصه‌های فناوری که تایلند در آنها حرفی برای گفتن دارد عبارتند از: تولید محصولات صنعتی و فناورانه و تبدیل شدن به قطب تولید انواع اتومبیل، سیستم‌های بهینه سازی و پردازش غذا و محصولات برقی.
ضمن اینکه تایلند بزرگترین تولیدکننده انواع خودرو در جنوب شرق آسیا است. همچنین تولید محصولات الکترونیکی و برقی نیز به صورت گسترده در این کشور در جریان است.
تایلند ۳۰ درصد کل هارد دیسک‌های اچ‌دی‌دی جهان را تولید می‌کند و دومین تولیدکننده و صادرکننده بزرگ هارد‌دیسک دنیا است. این کشور دومین تولیدکننده بزرگ دستگاه‌های تهویه‌مطبوع و یکی از سازندگان به‌نام انواع یخچال در دنیاست.
علاوه‌براین این کشور در حوزه تولید انواع نیمه‌هادی و آی‌سی نیز شهرت دارد. همزمان تایلند مدتی است استفاده از فناوری‌های نوظهور و پیشرفته برای بهبود توان خود برای پردازش و نگهداری و بهینه‌سازی انواع مواد غذایی را کلید زده است.
حدود ۵۰ سال است که این کشور برنامه‌های توسعه مختلفی را برای ارتقای اقتصاد خود اجرا می‌کند. همچنین تلاش تایلند برای پیشگامی در حوزه فناوری و استفاده و انتقال تازه‌ترین فناوری‌ها به این کشور باعث فراز و نشیب‌هایی در عرصه صادرات آن در تکنولوژی شده است.
به عنوان نمونه در شرایطی که در سال ۱۹۹۸ حدود ۳۴.۴ درصد از صادرات تایلند را انواع تولیدات دارای فناوری پیشرفته تشکیل می‌داد، این رقم در سال ۲۰۱۵ به رقم ۲۱.۴ درصد افت کرد و البته پس از آن مجدداً روند افزایشی گرفت.
انقلاب در توانمندی فناورانه با طرح «تایلند ۴.۰»
اجرای انقلاب صنعتی چهارم در این کشور یا تایلند ۴.۰ ، جاه‌طلبانه‌ترین و مهم‌ترین طرح تایلند در عرصه ارتقای توان فناوری است. افزایش سطح درآمد از محل تولیدات فناوری هدف از اجرای این طرح است تا نوآوری و خلاقیت فناوری تبدیل به محور منبع رشد درآمد صادراتی و اقتصادی تایلند شود.
این طرح ده حوزه صنعتی را نشانه‌گیری کرده که به دو گروه کلی تقسیم می‌شوند.
گروه اول توسعه بخش‌های موجود با اجرای طرح‌های ارزش افزوده است که شامل پنج میشود: محصولات الکترونیک هوشمند، اتومبیل سازی، گردشگری سلامت و پزشکی، غذا برای آینده ،کشاورزی و زیست فناوری.
گروه دوم شامل پنج صنعت نوپا میشود که عبارتند از: هوانوردی و لجستیک، اتوماسیون و رباتیک ، سوخت‌های زیستی و مواد شیمیایی زیستی. حوزه پزشکی و بهداشتی و عرصه دیجیتال.
تا سال گذشته سرمایه‌گذاری دولت تایلند بر روی این طرح ۴۵ میلیارد دلار بوده است. ۶ میلیارد دلار از این رقم به عرصه رباتیک و اتوماسیون اختصاص دارد. با این اقدام انتظار می‌رود تا ۶۸ درصد از فرایندهای تولید محصولات فناورانه در تایلند خودکار شده و ۳۰ درصد از هزینه‌های تولید محصولات فناورانه در این کشور کم شود.
رشد اقتصاد دیجیتال
کمک به رشد اقتصاد دیجیتال در تایلند یکی دیگر از اهداف اجرای طرح تایلند ۴.۰ است. امید دولت این کشور این است که تا سال ۲۰۲۷ اقتصاد دیجیتال شامل حدود ۲۵ درصد از کل تولید ناخالص داخلی این کشور شود.
علاوه براین تایلند تا سال ۲۰۲۶ قصد دارد جزء ۴۰ کشور برتر دنیا در حوزه خدمات مخابراتی و ارتباطی باشد. به منظور کمک به محقق ساختن این هدف پروژه‌هایی مانند ایجاد شهر هوشمند در پوکت، راه‌اندازی سامانه پرداخت الکترونیک یکپارچه تایلند و راه‌اندازی یک پارک دیجیتال بزرگ در سریراچا در جریان است.
هدف این پارک دیجیتال نصب انواع دیتاسنترها، جذب سرمایه‌گذاری خارجی، راه اندازی مراکز جدید تحقیق و پژوهش و ایجاد کسب‌و‌کارهای دیجیتال محور است.
به علاوه این کشور در سال ۲۰۱۷ برای اولین بار یک درصد از کل تولید ناخالص داخلی خود را به تحقیق و توسعه اختصاص داد که نسبت به سال پیش از آن ۳۶ درصد افزایش یافته بود. این عدد در حدود ۵.۲ میلیارد دلار بوده است.
تا سال ۲۰۲۱ این کشور قصد دارد عددی معادل ۱.۵ درصد از تولید ناخالص داخلی خود را به تحقیق و توسعه اختصاص دهد. تا بتواند تعداد محققان تمام‌وقت کشور را از ۲۱ نفر به ازای هر ده هزار شهروند در سال ۲۰۱۹ به ۲۵ نفر به ازای هر ده هزار شهروند در سال ۲۰۲۱ برساند.
شایان ذکر است که سهم بخش دولتی و خصوصی برای تامین هزینه تحقیق و توسعه به ترتیب ۳۰ و ۷۰ درصد در سال ۲۰۲۱ خواهد بود. پیش‌بینی‌ها این است که اجرای این طرح منجر به ایجاد بیش از ۴۷۵ هزار فرصت شغلی جدید در کشور شود.
کریدور اقتصادی شرق، ایجاد شده توسط تایلند
با هدف پشتیبانی از طرح تایلند ۴.۰ و عملیاتی کردن این سیاست گذاری اقتصادی، دولت تایلند یک قطب منطقه‌ای تازه برای رشد و توسعه این کشور به نام کریدور اقتصادی شرق را در دست اجرا دارد که در سه استان در شرق این کشور در کنار خلیج تایلند به نام‌های رایونگ، چاچوئنگ سائو و چونبوری اجرایی میشود.
به همین جهت ۲.۸ میلیارد دلار به گسترش بنادر، یک میلیارد دلار به توسعه بزرگراه‌ها، ۶ میلیارد دلار به توسعه فرودگاه بین‌المللی یو– تاپائو، ۱۲ میلیارد دلار به ایجاد شهرها و بیمارستان‌های هوشمند و جدید، ۶.۷ میلیارد دلار به راه‌اندازی یک خط قطار پرسرعت و گسترش راه‌آهن و ۱۵ میلیارد دلار هم به توسعه صنایع جدید تخصیص می‌یابد.
معافیت های مالیاتی
ضمن اینکه شرکت‌ها و کارخانه‌های که در این منطقه فعالیت می‌کنند از انواع معافیت‌های مالیاتی برخوردار شده و مشوق‌های اقتصادی و مالی متنوعی به آنها ارائه میشود. من جمله این معافیت‌ها می‌توان به حمایت از فعالیت‌های تحقیق و توسعه، معافیت مالیاتی 13 ساله و معافیت‌های وارداتی برای آسان‌سازی دسترسی به ماشین آلات و مواد خام مورد نیاز اشاره کرد.
محصولات الکترونیک هوشمند، اتومبیل‌های نسل جدید و هوشمند، گردشگری پزشکی و سلامت، پردازش غذا، کشاورزی و زیست فناوری، رباتیک، لجستیک و هواپیمایی و سوخت‌های زیستی و مواد شیمیایی زیستی ده صنعتی هستند که در این کریدور اقتصادی مورد پشتیبانی دولت تایلند قرار می‌گیرند.
صنعت رباتیک مهم‌ترین صنعت مورد پشتیبانی در این منطقه خواهد بود تا باعث ایجاد علاقه‌ی دیگر صنایع و کارخانه‌ها به استفاده از ربات‌ها در فرایند تولید شود.
ازدیاد جمعیت سالمند در تایلند و کاهش نیروی کار بین ۱۵ تا ۵۹ سال یکی از دلایل بارز توجه به صنعت رباتیک است. طی سال‌های آینده پیش‌بینی میشود این رقم از ۴۳ میلیون نفر حال حاضر به ۳۷ میلیون نفر کاهش یابد.
۳۰ درصد از صنایع تایلند در حال حاضر از ربات‌ها استفاده می‌کنند که هدف دولت این کشور افزایش این رقم به ۵۰ درصد ظرف ۴ سال آینده است.
استارت‌اپ‌ها و ماموریت ویژه
ده ماموریت ویژه نیز برای اجرا به‌وسیله‌ی شرکت‌های خلاق و نوپا و استارت‌اپ‌ها در قالب این دو طرح توسط دولت تایلند در نظر گرفته اشده که عبارتند از:
۱. ایجاد فناوری‌های سریع‌تر و پیشرفته بی‌سیم برای دسترسی آسان به اینترنت پرسرعت به ویژه در نقاط دورافتاده و محروم.
۲. کمک به فراگیری نسل پنجم تلفن همراه و فناوری‌های اینترنت اشیا در تایلند.
۳. ابداع محصولات و ابزار جدید برپایه یادگیری ماشینی و هوش مصنوعی.
۴. ایجاد ابزار تحلیلی جدید به منظور بررسی سریع انبوه اطلاعات و ارائه نتیجه.
۵. سرمایه‌گذاری در حوزه بلاک چین و ارز رمز.
۶. صنعت رباتیک و اتوماسیون.
۷. تولید سخت افزار و ابزار مورد نیاز در لپ‌تاپ‌ها.
۸. ارائه خدمات خلاقانه و جذاب بر بستر اینترنت با بهره‌گیری از تکنولوژی کلود و غیره.
۹. طراحی رابط‌های کاربری پیشرفته نرم افزاری با بهره‌گیری از هوش مصنوعی.
۱۰. استفاده از ابزار دیجیتال به منظور افزایش بهره‌وری کارمندان.
مسیر طی شده توسط تایلند به‌خوبی نشان می‌دهد ثروت اصلی یک کشور، نه منابع زیرزمینی و نفت بلکه منابع انسانی و مدیریت صحیح برای بهره‌گیری از توانمندی‌های این منابع است. اینکه با سرمایه‌گذاری ویژه بر روی بخش فناوری می‌توان علاوه بر تأمین نیاز داخلی، درآمدی معادل درآمد حاصل از فروش نفت را تحقق بخشید.
